Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Kritenbrink sẽ gặp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Prak Sokhonn và các quan chức Campuchia khác nhằm thảo luận quan hệ song phương, sự ủng hộ của Mỹ đối với Campuchia với vai trò Chủ tịch ASEAN và các vấn đề khu vực và quốc tế.

Chuyến thăm giải quyết khác biệt

Truyền thông và giới phân tích ở cả Mỹ và Campuchia đều cho rằng chuyến thăm của ông Austin đến Campuchia sẽ giúp khôi phục lòng tin chiến lược và thúc đẩy sự hiểu biết, hợp tác lẫn nhau giữa các cơ quan quốc phòng của hai nước.

Tạp chí Diplomat nhận định rằng việc Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Campuchia có thể cải thiện quan hệ song phương sau một thập niên thụt lùi. Năm 2017, quan hệ hai nước đã đi xuống mức thấp nhất khi Campuchia đình chỉ cuộc tập trận quân sự chung Angkor Sentinel (“Người gác đền Angkor”). Quan hệ càng trở nên xấu đi khi Mỹ ngưng các học bổng dành cho học viên Campuchia đang học tại Học viện Quân sự Mỹ vào năm 2021.

Theo Diplomat, phần lớn mối quan ngại của Mỹ với Campuchia liên quan việc Washington cho rằng Phnom Penh cho phép Trung Quốc xây dựng cơ sở quân sự tại căn cứ Hải quân Ream (phía nam Campuchia). Những lo ngại đó càng tăng cao khi hai tàu chiến của Hải quân Trung Quốc xuất hiện tại căn cứ Ream kể từ tháng 12.

Phnom Penh liên tục bác bỏ cáo buộc này, cho biết hiến pháp Campuchia không cho phép bất kỳ sự hiện diện quân sự nước ngoài nào thường trực trên lãnh thổ của Campuchia.

Giới phân tích cho rằng chuyến thăm là cơ hội để Mỹ và Campuchia giải quyết các quan điểm khác biệt thông qua lắng nghe và trao đổi thẳng thắn.

“Mỹ cần phải thừa nhận rằng cách tiếp cận của nước này với Campuchia theo kiểu loa phóng thanh liên quan vấn đề Ream trong 3-4 năm qua chỉ làm tăng thêm sự ngờ vực trong giới lãnh đạo Campuchia. Thay vào đó, Washington nên thúc đẩy các tàu Hải quân Mỹ ghé thăm cảng Ream để xây dựng lại niềm tin và hướng tới hợp tác an ninh hàng hải” - theo TS Chansambath Bong, chuyên gia người Campuchia tại ĐH Quốc gia Úc.

Tờ Khmer Times ngày 3-6 đăng tải bài bình luận của Đại sứ Pou Sothirak - từng là giám đốc điều hành Viện Hợp tác và hòa bình Campuchia và ông Him Raksmey - giám đốc điều hành Viện Hợp tác và hòa bình Campuchia cho rằng chuyến thăm “báo hiệu một cơ hội mới” cho Campuchia và Mỹ trong việc hợp tác, theo đuổi mục tiêu và khát vọng chung.

Chuyến thăm lần này cũng cho thấy mong muốn giao lưu của Mỹ với chính phủ mới của Campuchia, vốn được đánh giá là tiến bộ và đổi mới hơn nhờ thế hệ lãnh đạo trẻ.

Diplomat dẫn nhận định của các chuyên gia rằng việc Thủ tướng Hun Manet, người tốt nghiệp học viện quân sự West Point (Mỹ) năm 1999, lên nắm quyền mang đến cơ hội hợp lý để thiết lập lại quan hệ Mỹ-Campuchia.

“Chúng tôi vẫn hiểu rõ một số mối quan ngại của chúng tôi ở Campuchia, nhưng đồng thời chúng tôi nhận thấy sự xuất hiện của ban lãnh đạo mới cho phép chúng tôi khám phá những cơ hội mới” - một quan chức Mỹ (không nêu tên) nói với tờ Financial Times trước thềm chuyến thăm của ông Austin đến Campuchia.

Đồng quan điểm, GS Carl Thayer tại ĐH New South Wales (Úc) cho rằng quan hệ Mỹ-Campuchia “đang ở thời điểm khó khăn sau khi ông Hun Manet trở thành thủ tướng”.

“Chuyến thăm biểu thị rằng hai bên sẵn sàng từ bỏ một số chính sách cứng nhắc và tham gia vào các cuộc đối thoại đổi mới để tìm kiếm điểm chung” - GS Carl Thayer nói với AFP.

Bên cạnh đó, chuyến thăm của ông Austin cũng diễn ra trong bối cảnh Campuchia sắp đảm nhận vai trò là nước điều phối Đối thoại giữa Mỹ với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) giai đoạn 2024-2027. Với tư cách này, Campuchia sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho mọi cuộc đối thoại và đồng chủ trì các cuộc họp giữa ASEAN và Mỹ về các lĩnh vực cùng quan tâm.

Thế nên, chuyến thăm ngày 3-6 của ông Austin đến Campuchia không chỉ phản ánh mối quan tâm của Mỹ trong việc tăng cường quan hệ với Campuchia mà còn đối với khu vực Đông Nam Á, hay rộng hơn là khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Nỗ lực cải thiện quan hệ Mỹ - Campuchia

Theo trang tin Cambodianess, thời gian qua, đã có nhiều cuộc tiếp xúc cấp cao giữa hai bên, đặc biệt là các chuyến thăm của quan chức cấp cao Mỹ tới Campuchia. Trong các cuộc gặp này, cả hai bên đều bày tỏ cam kết hợp tác để tăng cường quan hệ bất chấp một số bất đồng.

Theo tờ Asia Times, trước khi từ chức thủ tướng, ông Hun Sen đã áp dụng cách tiếp cận hòa giải hơn với Mỹ nhằm đặt nền tảng cho mối quan hệ Phnom Penh - Washington dưới thời người kế nhiệm.

Động thái đầu tiên thể hiện qua việc ông Hun Sen cho phép tùy viên quốc phòng Mỹ ở Phnom Penh kiểm tra Căn cứ Hải quân Ream vào năm 2021.

Gần đây hơn, Campuchia đã cùng với Mỹ đồng bảo trợ cho các nghị quyết của Liên hợp quốc lên án chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.

Vào cuối nhiệm kỳ Campuchia làm Chủ tịch ASEAN năm 2022, ông Hun Sen đã có chuyến thăm đầu tiên tới Đại sứ quán Mỹ ở Phnom Penh, động thái được cho là nhằm hàn gắn quan hệ.

Thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Ngoại trưởng Antony Blinken sẽ tới Campuchia, Philippines, Nam Phi, Cộng hòa Dân chủ Congo và Rwanda trong quãng thời gian từ ngày 2-12/8.

Theo nguồn tin trên, người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ sẽ tới thủ đô Phnom Penh (Campuchia) đầu tiên từ ngày 3-5/8 để tham dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ-ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á), Cuộc họp cấp Bộ trưởng Ngoại giao trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS) và Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF).

Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố, tại mỗi cuộc họp cấp bộ trưởng, Ngoại trưởng Mỹ Blinken sẽ nhấn mạnh cam kết của Washington đối với vai trò trung tâm của ASEAN và việc thực hiện thành công Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP). Ngoài ra, ông Blinken cũng sẽ đề cập tới các chủ đề đại dịch COVID-19, hợp tác kinh tế, cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, tình hình Myanmar và cuộc xung đột Nga – Ukraine.

Trong thời gian ở Campuchia, Ngoại trưởng Mỹ Blinken sẽ có cuộc gặp song phương với Thủ tướng nước chủ nhà Hun Sen và Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Campuchia Prak Sokhonn để thảo luận về sự ủng hộ của Mỹ đối với ASEAN và các nỗ lực nhằm tăng cường quan hệ song phương.

Tại thủ đô Manila của Philippines, ngày 6/8, Ngoại trưởng Mỹ sẽ gặp Tổng thống Ferdinand Romualdez Marcos Jr. và Ngoại trưởng Enrique Manalo để thảo luận về các nỗ lực song phương nhằm tăng cường liên minh giữa hai nước, trong đó có việc đẩy mạnh hợp tác về năng lượng, thương mại, đầu tư và phục hồi sau đại dịch COVID-19.

Sau thời gian thăm hai nước Đông Nam Á, Ngoại trưởng Mỹ sẽ đi thăm các quốc gia châu Phi gồm Nam Phi, Cộng hòa Dân chủ Congo và Rwanda.